Sjibbolet is ‘n soort taalkundige wagwoord: ‘n Wyse van spreke (‘n uitspraak of die gebruik van ‘n betrokke uitdrukking) wat mens as lid van jou groep identifiseer. Die doel van die woord is eksklusief sowel as inklusief: ‘n Persoon wie se wyse van spraak ‘n sjibbolet skend is geïdentifiseer as ‘n buitestander en is dus uitgesluit van die groep. (Hierdie fenomeen is deel van die spreekwoord “Moenie iemand op sy baadjie takseer nie” – ‘n neiging oënskynlik verskans in menslike erkenning, en die gebruikstaal om sosiale groepe te onderskei).
Die begrip van die wagwoord is aangeteken in Rigters. Die word sjibbolet is ‘n oud-volkere Hebreeuse dialek wat beteken “oor of graankorrel” en sommige meen ook dat dit “waterstroom” beteken het. Sommige spreek dit uit met die “sj” en andere bloot met die “s”.
Die woord sjibbolet word die eerste keer gebruik in Rigters 12:4-6 “Daarop versamel Jefta al die manne van Gílead om teen Efraim te veg; en die manne van Gílead het Efraim verslaan, omdat hulle gesê het: Julle, Gileadiete, is vlugtelinge van Efraim, in die midde van Efraim en Manasse.
“En Gílead het die Efraimiete van die Jordaan-driwwe afgesny; en as die vlugtelinge van Efraim sê: Ek wil deurgaan – dan vra die manne van Gílead vir hom: Is jy 'n Efraimiet? As hy sê: Nee, dan vra hulle hom: Sê bietjie: Sjibbolet! En as hy sê: Sibbolet! en nie ag gee om dit reg uit te spreek nie, dan gryp hulle hom en maak hom by die Jordaan-driwwe dood. So het daar dan in dié tyd van Efraim twee en veertig duisend man geval.” – Prof. S. Kemmer, Rice Universiteit, VSA.
